بررسی شاخص های پیری و ردیابی ژن آلفامانوزیداز مرتبط با پیری در چند رقم گیلاس

این کار تحقیقی در دو بخش بیوشیمیایی و بیوتکنولوژی در محل آزمایشگاه علوم باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. در بخش بیوشیمیایی، جهت بررسی تاثیر کاربرد پس از برداشت اسید آبسیزیک بر شاخص¬های کیفی و روند پیری دو رقم زودرس و دیررس گیلاس، آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی و در چهار تکرار صورت گرفت. تیمار اول، رقم (کرج و تکدانه) و تیمار دوم، اسید آبسیزیک (در دو غلظت صفر و ppm200) مورد بررسی قرار گرفتند. میوه¬ها در فواصل زمانی پنج روز و طی مدت 20 روز از زمان برداشت، از لحاظ تغییرات صفات کیفی ارزیابی شدند. طبق نتایج بدست آمده، با گذشت زمان، سفتی در هر دو رقم کاهش یافته، و در نمونه¬های تیمار شده با اسید آبسیزیک کاهش بیشتری نشان داد. میزان آنتوسیانین روند افزایشی داشت. میزان کلروفیل کل و کاروتنوئید دم میوه¬ها با گذشت زمان به طور معنی¬داری کاهش یافت. مواد جامد محلول میوه¬ها تا روز دهم کاهش و در روز پانزدهم افزایش پیدا کرد. اسیدیته میوه¬ها روند نزولی داشت و در روز بیستم اختلاف معنی¬داری بین نمونه¬های تیمار شده و تیمار نشده مشاهده شد. با گذشت زمان در میزان قند کل میوه¬ها تغییر معنی¬داری مشاهده نشد اما به طور کلی تغییرات قند کل دارای روند افزایشی بود. روند تغییرات فروکتوز برای نمونه-های تیمار شده و تیمار نشده با اسید آبسیزیک، در رقم کرج معنی¬دار نبود اما بین رقم تکدانه تیمار شده و تیمار نشده با اسید آبسیزیک اختلاف معنی¬داری در روز 15 و 20 مشاهده گردید. با توجه به این نتایج، می-توان نقش اسید آبسیزیک را در ایجاد تغییرات کیفی و همچنین تاثیر بر روند پیری میوه¬ها، مورد توجه قرار داد. در بخش بیوتکنولوژی، ژن آلفامانوزیداز (یک ژن مرتبط با پیری) برای اولین بار، در پنج رقم مختلف گیلاس شناسایی و تعیین توالی شد. به این منظور، آغازگرهای رفت و برگشت ژن مورد نظر از طریق مراجعه به پایگاه داده ncbi و استفاده از توالی¬های مربوط به ژن آلفامانوزیداز برای هلو و فلفل، با استفاده از کپی کامل cdna هلو و فلفل طراحی شد. به علت زیاد بودن طول ژن سه جفت آغازگر طراحی شد گه این آغازگرها قادرند طول 3100 جفت¬باز را پوشش دهند. همچنین دمای اتصال آغازگرها با استفاده از برنامه گرادیانت pcr بدست آمد. بعد از استخراج dna ارقام گیلاس، یک قسمت از ژن مذکور تکثیر، توالی¬یابی (با استفاده از نرم¬افزار سنگر) و همردیف¬سازی توالی¬ها انجام شد و نمودار دندروگرام مربوط به آن با استفاده از نرم افزار 3 view رسم گردید. بررسی و مقایسه توالی¬های معکوس، شباهت و تفاوت¬هایی را در ارقام مختلف نشان داد که بر طبق آن ارقام پیش¬رس (er)، پیش¬رس خارجی (fe) و دیررس (lr) دارای شباهت بیشتر بوده و در یک گروه قرار گرفتند. ارقام پیش¬رس قزوین (gh) و دوم¬رس (mr) دارای تفاوت بیشتری نسبت به سه رقم اول بوده و با یکدیگر نیز تفاوت نشان داده و هرکدام به طور جداگانه یک گروه مجزا را تشکیل دادند.این تفاوت¬ها می¬توانند در عملکرد ژن و در نتیجه رفتار گیاه تاثیرگذار باشند. به عنوان مثال، با مطالعات بیشتر و استفاده از تکنیک¬های مهندسی ژنتیک، می¬توان علت زمان¬های متفاوت رسیدگی و تفاوت در طول عمر انبارمانی موجود در ارقام مختلف گیلاس را در این اختلاف توالی ها جستجو نمود.